प्रशासक | २०८२ आषाढ़ २ गते १८:५१ मा प्रकाशित

अक्षर साथी
लम्की/असार २
११ औं चुरे संरक्षण दिवसको अवसरमा सुदूरपश्चिम प्रदेशका प्रदेश प्रमुख नजिर मियाँले चुरे क्षेत्रको संरक्षण नगरे विपद् नियन्त्रण सम्भव नरहने बताएका छन् । 
  सोमबार कैलालीको लम्कीचुहा नगरपालिका–३ बल्चौरमा आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै प्रदेश प्रमुख मियाँले चुरे क्षेत्रको अन्धाधुन्ध दोहनले बाढी, पहिरो, खडेरी, जमिन भासिनेजस्ता प्राकृतिक विपद्का घटनाहरू बढिरहेको भन्दै यस्तो स्थिति रोक्न संरक्षण नै एकमात्र उपाय भएको बताए ।
  उहाँले भन्नुभयो, ‘चुरे सन्तुलनमा छैन भने मधेस सुरक्षित हुँदैन । चुरे क्षेत्र  नयाँ पर्वत श्रंखला भएको कारण आफैमा अस्थिर हुन्छ । त्यसैले सबैले चुरे क्षेत्रको संरक्षणमा गम्भीरता देखाउन जरुरी छ ।” उहाँले चुरे संरक्षणका लागि जनसहभागिता, स्थानीय वन समूहको सक्रियता र सरकारको दीर्घकालीन दृष्टिकोण अपरिहार्य रहेको बताए ।
  कार्यक्रमको क्रममा प्रदेश प्रमुख मियाँले बल्चौरमा रहेको मुक्त कमैया सामुदायिक वन समूहको वन क्षेत्रमा वृक्षारोपण पनि गरेका थिए । उहाँले आँप, लिचि लगायतका प्रजातिका बिरुवाहरू रोपेका थिए ।
 वृक्षारोपण कार्यक्रममा लम्कीचुहा नगरपालिकाका वडा नं.३ का अध्यक्ष लव बहादुर शाही, सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहका प्रतिनिधि, स्थानीयवासी उपस्थिति रहेको थियो । कार्यक्रममा करिब २ सय बिरुवा रोपिएको मुक्त कमैया सामुदायिक वन समूहका अध्यक्ष हित्तु चौधरीले जानकारी दिए ।
  चुरेको प्राकृतिक स्रोत संरक्षण, दीगो व्यवस्थापन, पारिस्थितिकीय सेवाको सम्बद्र्धनद्वारा गरिबी न्यूनीकरणमा टेवा पु¥याउने लक्ष्यका साथ समितिको स्थापना २०७१ असार २ गते भएको हो ।
‘चुरेको माटो चुरेलाई, सफा पानी सबैलाई’ भन्ने नाराका साथ यस वर्ष देशभर विभिन्न कार्यक्रम गरी चुरे संरक्षण दिवस मनाइँदैछ । सुदूरपश्चिमको कैलाली, कञ्चनपुर, बझाङ, डोटी, डडेल्धुरा लगायतका जिल्लाहरूमा चुरे क्षेत्र विस्तारमा रहेको छ ।
  स्थापना भएयता समितिले हालसम्म एक हजार ४५९ स्थानमान गल्छी, पहिरो, खहरे नियन्त्रण, १६६ हेक्टर भिरालो कृषि भूमिमा बहुवर्षिय बाली विस्तार गरेको जनाएको छ ।
  त्यस्तै पाँच हजार २३० हेक्टरमा हरियाली प्रवद्र्धन कार्यक्रम गरेको र दुई करोड ९३ लाख ४९ हजार बिरुवा उत्पादन र वितरण गरेको समितिको उपलब्धि विवरणमा उल्लेख गरेको छ ।
  यसैगरी हालसम्म नदी÷खोला किनारामा ४१२ किमी तटबन्ध निर्माण, १६२ हेक्टर हरित पेटिका निर्माण, १३९ सिमसार तालतलैया संरक्षण÷पुनःनिर्माण, ६२८ वर्षातको पानी सङ्कलन पोखरी निर्माण र ५४८ वटा पानी मुहान संरक्षण गरिएको छ ।
  त्यस्तै समितिको स्थापना भएयताको अवधिमा चुरे संरक्षणका नाममा झण्डै रु. १५ अर्ब खर्च भइसकेको छ । समितिले आर्थिक वर्ष २०८०–८१ सम्म रु. १४ अर्ब ९६ करोड खर्च गरेको छ ।
  समितिका अनुसार यस अवधिमा वित्तीय प्रगति ८८.९३ र भौतिक प्रगति ९१.८४ प्रतिशत भएको छ । समितिमा मासिक तलब सुविधा प्राप्त गर्ने छ पदाधिकारीसहित १२४ जना कर्मचारीको दरबन्दी रहेकामा हाल ८६ जनाको पदपूर्ति रहेको छ ।
ललितपुरमा केन्द्रीय कार्यालय रहेको समितिले मुलुकभर सलकपुर, जनकपुर, चितवन, बुटवल र लम्कीमा कार्यक्रम कार्यान्वयन इकाई स्थापना गरी काम गर्दै आएको छ । 
  कमलो भूवनोट, जनसङ्ख्या बसाइसराई, जलवायुजन्य जोखिम, आगलागीलगायतका कारणले पछिल्लो समय चुरे विनास हुने क्रम बढ्दै गएको छ ।